Anadolu Uygarlıkları ve Sanat üzerine Panel ve Anadolu Uygarlılarından İzler sergisinin açılışı 5 Aralık 2022 tarihinde, proje küratörleri sayın Siret UYANIK ve Meral ÖZTÜRK ün organizasyonu ile Devecihan Kültür Merkezinde gerçekleştirildi. Panel öncesi Konservatuarın  Öğretim elemanları  Sayın Doç. Önver ZAFER (Flüt) ve sayın Arş. Gör. Gizem ALKAN (Piyano) eşliğinde Türk ezgilerinden oluşan bir konser verdiler. Serginin 5 – 30 Aralık 2022 tarihleri arasında Ressam Hayri ÇİZEL salonunda açık kalacağını da duyurmuş olalım.

       Kültür ve Turizm Bakanlığının katkılarıyla hazırlanan bu projenin 7. Etkinliği Edirne de yapılmaktadır. Emeği geçen herkese teşekkür ediyoruz. Projenin Edirne sorumluları olarak Edirne İl Kültür ve Turizm Müdürümüz sayın Kemal SOYTÜRK ve sayın dekanımız Prof. Dr. Melihat TÜZÜN hocamıza da ayrıca teşekkürlerimizi iletiyoruz.  

      2019 yılında planlanan bu projenin ilk etkinliği, Anadolu Uygarlıklarından İzler serisi olarak İstanbul Arkeoloji Müzesinde gerçekleştirilmiştir. Sırasıyla Sofya, Filibe (Plovdiv), Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi, İstanbul Atatürk Kültür Merkezi ve Gaziantep Zeugma Mozaik Müzesi olmak üzere altı merkezde ve 56 faaliyet alanında hayata geçirilmiştir. 7. Ve son ayağı da Edirne de yapılmıştır. Proje koordinatörü Siret UYANIK Edirne kataloğu için kaleme aldığı bölümden alıntı yaparak bu çalışmanın amacının ne olduğunu da belirtmek istiyoruz.

(Resim – 1     Siret UYANIK)

      ‘’ Anadolu Uygarlıklarından İzler Anadolu da’’

      İnsanlığın hafızasını oluşturan toplumların kültürel belleği, somut ve soyut değerlerin bütünü, tarihi mirasın sanat eserleri ile anlatılması, şüphesiz gelecek nesillere bırakılacak önemli bir evrensel değerdir. Geçmişin izlerini, dönemin yansımalarını ve geleceğe aktarımını sanatın estetik etkisi ile birleşerek izleyiciyle buluşturma projenin çıkış noktasıdır.

       Bu etkinliğin yedincisinin Edirne de yapılmış olması manidardır. Avrupa ile Ön Asya nın – Anadolu nun geçiş güzergahı olması ile birleştiren bir konumda olması, önemini daha da arttırıyor. İlk çağlarda Traklar olarak bilinen kültürün Doğu Trakya bölümünü oluşturur.   Roma İmparatoru Hadrianus döneminde (MS. 76 / 138) bu gün Kaleiçi olarak bilinen semtin eski bir Roma Garnizonu - Ordugahı olduğunu. ( Hadrianopolis) İstanbul un alınışı ile, 1365 – 1453 tarihleri arasında 88 yıl Osmanlı nın ikinci başkenti olarak hizmet verdiğini belirtelim. Son olarak Cumhuriyetin ilanı ile Serhat şehrimiz olarak anılmaya devam etmektedir. Panelist konuşmacılarının renkli sunumlarında. Roma batıdamı ( İtalya) yoksa doğudamı( Anadolu) daha etkin ve güçlüydü sorusuydu. Bakıldığında Roma ve Doğu Roma – Bizans olmak üzere en çok eser bıraktıkları topraklar Anadolu coğrafyası olmuştur. Batısında yine ilk çağ kültürlerinden Dorların ve İyonların yerleşim alanıdır. Denizcilik yolu ile sahil yerleşimlerinde Site ( Şehir ) devletlerini görüyoruz. Lidyalılar. Firigyalılar. Doğuda Urartular vb. Makedon Kralı İskender in  gelip Firigya nın başkenti Gordion da ünlü düğümü kılıcı ile kestiği yerdir. İskenderun, Makedon kralı Büyük İskender in kurduğu şehirdir. Hititler başta olmak üzere, Anadolu hem özgün yerel halkların hem de kavimler geçişine sahne olan önemli bir kapı olma özelliğini de üstlenmiş, kültürlerin beşiği olmuştur. Yüzyıllar içinde bir Anadolu kültürü ve medeniyetlerinin doğuşuna, kültürleşmenin sonucu olarak Anadolu Selçukluları- Konya, Osmanlı imparatorluğu, Rumeli ve Anadolu ve son yüzyıl içinde de Türkiye Cumhuriyeti devletinin sınırlarını kapsayan Anadolu yarım adası ve Trakya bölgesi. Biz Türkler, 1071 de Malazgirt ile Anadolu ya gelişimizden çok önce bu kadim topraklarda zaten vardık.  Bu günkü İran topraklarında hüküm sürmüş Selçuklu devletinin baş şehri Nişabur. Horasandan İç Anadolu ya hüküm süren Büyük Selçuklu. Perslerinde Selçuklularında Safevilerin baş şehri olmuş İsfehan. Tüm bu coğrafyaya Türkler hakim konumdaydı.  Selçuklular, Anadolu Selçuklularına kadar, Doğu ve Güney doğu Anadolu ya, Halep ten Konya ya kadar bu interlantın hakimiydiler. Daha öncesinde Perslerin İzmir e kadar geldiği egemen olduğu coğrafyadır. Kolonyalist Helen in Pontus yerleşmesi de ( MÖ. 6 yy) Perslerin Satraplık olarak nitelediği eyaleti olduğunu da bilelim. Anadolu Selçuklarının dağılması sonucu beylikler dönemi. Timur hanın (Timur imparatorluğu - Akkoyunlu) 1402 de Ankara da, Yıldırım Beyazıt ı yenmesiyle oluşan hükümranlığı.  Akkoyunlular devleti . Kafkas halkları ve Ermenistan Krallığı.  Anadolu yu tahrip eden. Anadolu Selçuklu devletinin yıkılmasına neden olan Moğol istilasına rağmen.  Koca bir Anadolu medeniyeti ve Kültürü.

         Paneldeki konuşmacıların dillendirdiği bir gerçekte şudur. Anadolu bir bütün uygarlıklar silsilesidir. Birbirini tamamlar.  Gazi M. Kemal ( Kamal) ATATÜRK, İzmir de işgalci Yunan askerini 9 Eylül de denize döktükten sonra ilk yaptığı ziyaretlerden biride Troya olmuştur. Hektor, intikamını aldık sözleridir. Çanakkale de Truva yı kuşatan Yunan Akha ordusunun komutanı Akhileus’a ( Aşil) yenilen Prens Hektor un kabridir. Homeros un İlyada Destanında adı geçen kahraman odur. Ön Türklerden oldukları söylenir ( Mö. 3200 – 1100) Ancak Anadolu uygarlıklarından olduğu gerçeği, Yunanlı olmadıkları tezinde de tartışmalara yol açmıştır. Fatih Sultan Mehmet inde İstanbul u fethinden sonra onunda Hektor un mezarını ziyaret edip aynı sözleri söylediği bilinir. Türklerin Anadolu da ki varlığı ile üst üste katmanlar oluşturarak kadim Anadolu coğrafyasında bir kültür alaşımı ortaya çıkmıştır. Heykel sanatı ile uğraşanlar bilirler. Bronz döküm heykeller Tunç diye adlandırılır. Tunç , Kalay ile Bakırın bir potada ergimesi ile oluşan en sert alaşımdır.  Tunç betimlemesi Atatürk ünde en sevdiği kavramdır. Anadolu için mozaik benzetmesi çok hafif kalır. Birbiri içinde erimiş tunçtan bir Anadolu medeniyetler bileşkesi. Türk ün asil önderliğinde kurulmuş bir devletin, Türkiye Cumhuriyeti devletinin taşıyan ve yaşayan mirasçılarıyız. TC devletinin kültür bagajı çok geniştir. Bu yükün hakkını vermek hiç de kolay değildir. Geçmişten bu güne ve yarına taşıyıcı olmak az bir görev değildir. Bizim bu topraklara saygımız varsa çok iyi bir eğitim ve bilgi sahibi olmak gibi bir zorunluluğumuz var. Bunu hiç unutmamalıyız.

(Resim – 2    Prof. Dr. Aydın AYAN)

         Tabi konuşmacıların değindiği bir önemli konuda, Mezopotamya kültürleri ve Sümerler olmuştur. Değerli Muazzez İlmiye ÇIĞ Sümerolog olarak yaptığı çalışmalarla Türk olduklarına dair çok önemli kanıtlar da sunmaktadır. Atatürk bunun için Sümerbank ı kurmuş Hitit Güneş Kursu olarak bilinen, aslında dini ayinlerde mızrağın uçunda taşınan bu Hitit sembolünü, Ankara nın da simgesi yapılmıştır.     

 DEVAM EDECEK