Ulaştırma sektörünün ana hedefi ulaştırma talebini en hızlı ve en ekonomik biçimde güvenli olarak sunmaktır. Türkiye’de karayolu taşımacılığının ulaşım sistemindeki ağırlığı giderek artmakta, demiryolları başta diğer taşıma türlerinin ihmal edilmesine yol açmaktadır. Sonuçta da maliyetlerin yüksek oluşu, verimsiz yol kullanımı, verimli alanların karayollarına geçmesi, gürültü ve çevre kirliliği oluşmuş sonuçta da dengesiz ulaşım sistemi inşa edilmiştir. Cumhuriyetin ilk yıllarından İkinci Dünya Savaşı'nın başlangıcına kadar Türkiye’nin kalkınma hamlelerinde temel bir öneme sahip olan demiryolları 1950’lerden sonra geri plana atılmıştır.
Demiryolu + Karayolu Entegrasyonu; Konteyner içerisindeki yüklerin karayolu taşıma aracı ile (tır) tren istasyonu yükleme noktasına getirilmesi ve trene yüklenmesi ile başlayan sevkiyat sürecinin yüklerin varış noktasına kadar trenle taşınmasının ardından tekrar karayolu taşıma (tır) aracına yüklenerek teslim noktasına varmasıyla son bulmasıdır. Kısa mesafede karayolunun esnekliği ile uzun mesafede demiryolunun maliyet avantajını bir araya getiren yöntemdir.
Demiryolu + Denizyolu Entegrasyonu; Gemilerle taşınan konteynerlerin demiryolu bağlantılı limanlara varmasının ardından yüklerin trenlere yüklenerek teslim noktasına taşınması yöntemidir.
Denizyolu + Karayolu Entegrasyonu; Yine denizyoluyla taşınan konteynerlerin limana varmasının ardından karayolu taşıma aracına (TIR) yüklenmesiyle teslimat noktasına sevkedilmesi yöntemidir.
Tablo.1 Taşıma Şekline Göre Türkiye’nin Dış Ticareti
Milyon ABD Doları |
|
2014 |
2015 |
2016 |
2017 |
2018 |
Denizyolu |
|
86.304 |
78.037 |
148.655 |
91.315 |
105.512 |
Karayolu |
|
55.271 |
46.709 |
37.800 |
45.810 |
46.666 |
Havayolu |
|
14.103 |
12.276 |
34.206 |
16.962 |
13.755 |
Demiryolu |
|
923 |
807 |
1.178 |
684 |
727 |
Kaynak: Ticaret Bakanlığı
Tüm dünyada olduğu gibi bizimde ihracatımızın önemli kısmı denizyolu ile gerçekleştirilmektedir. Demiryolu taşımacılığının payı ise oldukça düşüktür.
Gelişmiş ülkeler son dönemde çevresel sorunlar ile küresel iklim değişikliği nedeniyle çevre dostu taşımacılık türleri olan demiryolu, denizyolu ve iç suyolu taşımacılığının paylarının arttırılmasına, karayolunun çok yüksek olan payının azaltılarak ulaştırma türleri arasında dengeli bir dağılım sağlanmasına yönelik politikalar üretilmektedir. Türkiye için gelişmiş ve rekabetçi bir intermodal taşımacılık sistemi oluştururken deniz ve hava nakliyesi lojistik merkezleri için gerekli ulaşım bağlantıların sağlanması ve bunların kentsel dağıtım noktalarına entegrasyonu da dikkate alınmalıdır.