Hüseyin Erkin
Edirne’de ipekböcekçiliği
Yayın Tarihi: 01 Mayıs 2019, Çarşamba
Diğer Yazıları

Birçok milletin, medeniyetin, kültürün yaşadığı Rumeli coğrafyasında yer alan Trakya bölgesinin önemli şehri Edirne’nin zengin tarım kültüründen günümüz dede yararlanmak mümkündür. Bunlardan biride ipekböcekçiliğidir. Osmanlı döneminde Çin ve İran’dan gelen ipek İstanbul ve Avrupa’ya İpek yolu üzerinden taşınmaktadır. Bursa tarihinde ipek ticaretinin merkezi olan ve adını hammaddesinden alan ünlü Koza Han, 1491 yılında Sultan II. Bayezid tarafından yaptırılmış olup burada ve diğer koza hanelerde ipek üretimi yapılmıştır.

Uzun yıllara Çin ve Uzak Doğudan getirilen dokumalık ipek yerine, 17. yüzyılda Bursa bölgesinde ham ipek üretilmeye başlandı. 18. Yüzyılda Anadolu ipeklileri İran malından daha üstün tutulmuştur. 19. Yüzyılın ikinci yarısında Bursa kentinde ve çevresinde hem azınlıklar hem de Müslüman nüfus için yeni okullar açıldı. Osmanlıların en önemli tekstil üretim merkezi Bursa ve İstanbul idi diğer önemli yerlerden biride Edirnedir. Edirne'nin fethi ile birlikte bölgenin ağırlığı artarak Osmanlı Başkenti, 1365 yılında Bursa'dan Edirne'ye taşınmıştı. Bölgedeki nüfus yoğunluğunun Edirne bölgesine kaydırılması ile birlikte Edirne'deki ekonomik gelişmelerde hızlandı.19. yüzyılda Avrupa'da toprak kaybeden Osmanlı Devleti sıkıntılı günler geçirmeye başladı.

Bu dönemde Edirne, 3 defa istila edilirken göçmen akınına da uğradı. Her şeye rağmen Edirne'de 1881 yılında Hamidiye Ziraat Mektebi ve Numune Çiftliği kuruldu. Okullarda genel olarak ziraat konusu esas alınırken İpekçilik, Arıcılık ve Bağcılık kollarında da eğitim ve öğretim verildi. İpekçilik okullarının kuruluşu Duyûn-ı Umumiye-i Osmaniye idaresince de desteklendi. Osmanlı Devleti'nin dış borçlarını kontrol altına alan bu teşkilat, İpek ve Koza Vergisi alırken konu ile ilgili eğitim kurumlarını da destekledi. İlk İpekçilik Okulu'nu Bursa'da açtı. Türkiye Cumhuriyeti Devleti kurulduktan sonra ekonomik özgürlüğüne de kavuştu. Savaşlar ve işgallerle pek çok varlığını kaybeden Edirne, yeni bir anlayışla kalkınmasını başlattı. Lozan Antlaşması gereğince başlatılan mübadele hizmeti, Edirne'yi yeniden gündemin ilk sıralarına taşıdı.

 Türk ve Yunan muhacirleri bölgeye yerleştirilirken insanların bildikleri sanat kolları göz önünde bulunduruldu. Muhacirlere araçgereç ve malzeme yardımları yapıldı. Edirne Bosna köye yerleştirilen muhacirler, kendi aralarında bir şirket kurarak Edirne Valiliği'ne müracaat ederek İpek Böcekçiliği tohumu aldılar. Edirne ve kazalarına yerleştirilen diğer muhacirlere 2000 kutu İpek böceği tohumu gönderilmiştir.

Edirne Bölgesi genelinde bulunan dut ağacı bahçeleri ile diğer araziler gelen muhacirlere dağıtıldı ve halka kiraya verildi. Tekirdağ'a gemilerle gelen muhacirler Kozacı oldukları için Edirne-Karaağaç'ta bulunan terk edilen evlere yerleştirildi. Bu bölgede bulunan dut ağaçları gelen muhacirlere tahsis edildi. Muhacirlerden 1800 kişilik biberci ve Kozacı muhacir grubu da Meriç ilçesinin Kavaklı köyüne yerleştirildi. Muhacirlere ipekböceği tohumları dağıtıldı. Edirne ve Uzunköprü’de İpekböcekçiliği okulları açılarak bölgede ipekçilik yaygınlaştırıldı.(Cumhuriyet Döneminde Edirne’de İpekböcekçiliğ M. Ağırgan) 1930 yılına kadar Cumhuriyetin ilk yıllarında bölgede ipekböcekçiliği oldukça gelişerek bölgenin önemli bir gelir kaynağı oldu.

Aynı yıllarda Edirne merkezde de ipekböcekçiliği hızla gelişmiş olup, Uzunköprü ve Edirne’de koza borsaları oluşturulmuştur. İpekböcekçiliği kursları yaygınlaştırılarak bölgede koza üretimi hızla arttırılmıştır. Edirne Karaağaçta iki tane koza işleme fabrikası kurulmuş olup 600 işçi çalışarak yılda 100 ton koza işlenmiştir.(Osmanlı Döneminde Balkan Ekonomisi)

Edirne’de 1960’lı yıllara kadar giderek azalan ipekböceği yetiştiriciliği sonraki yıllarda tamamen yok olmuştur. Buna sebep de devletin yanlış taban fiyat politikalarıdır. Her bitkiyi yetiştiren Edirne çiftçisini Buğday – Gündöndü – Çeltik ekimine yönlendirmiş ve mekanizasyon tarım dolayısıyla ürün çeşidi azalmış ve çiftçilerimiz giderek fakirleşmiştir.

İyi bir planlama ile eskiden olduğu gibi ipekböcekçiliği, bağcılık..vs yanında Lavanta, Kekik…gibi Tıbbi aromatik Bitki yetiştiriciliği ile alternatif tarım yapılarak çiftçimiz para kazanabilecektir.Tabii ki en önemlisi sulu tarımı hızla yaygınlaştırarak iki mahsul ürün alarak tarım yapma yollarını da aramalıyız.

DİĞER YAZARLAR
Seyide ESEN
Sarı gelini üzdüler
Recep ÇINAR
Nemelazım!      
Ahmet Acaroğlu
BELEDİYELER VE FESTİVALLER
ERCAN KERMAN
İKİ KAVUNA BİR BİRA
Nuri Böcekbakan
Rebîu'l-Evvel Ayı  Mevlid Kandili
Uzm. Psk. Nergis ÖZDİNÇ
ÇOCUKLARDA SORUMLULUK BİLİNCİ OLUŞTURMAK
Şükrü Akıllı
ADALET KASRININ YALNIZLIĞI
MELTEM BABACIK (inst: 360beslenme)
GENÇLİK İKSİRİ KEFİR
Numan Özgür METİN
KAVALA ALEXANDROUPOLİ (DEDEAĞAÇ)GEZİ NOTLARIM
Selçuk Duranlar
EDİRNE GÜMRÜK KAPILARINDAKİ YOLCU SAYISI
Zafer Dereli
TOPLU SÖZLEŞMEDE TEAMÜLÜN DIŞINA ÇIKILMIŞ GÖRÜNÜYOR
Burhan Aytekin
Yaşadığımız Coğrafyada Kırkpınar Yağlı Güreşleri Sarı Saltuk ile başlar
TURAN ŞALLI (Roman Sivil Toplum Gönüllüsü)
  TOGG MU AÇ MI?
M. ENİS ŞENSEVER
   Mezuniyet Sergisi
MUSTAFA ÇETİN
Alevilik ve toplumsal birlik
Doç. Dr. Yeliz YEŞİL
Asma  Ağacının Dallarının Sarılması Gibi…
ŞAHVER HÖBEK
En Son Ne Zaman İzin Verdin?
Hüseyin Erkin
MERİÇ NEHRİ - YAĞMUR DUALARI - HARZA PROJESİ !!
Burak Dipevliler
Görünmez Tehlike Mi Görmezden Gelinen Tehlike Mi? Edirne’nin Yok Olmaya Yüz Tutan Kültürel Mirası
NURAN İKİZ
Bir Yeni Yıl Hikâyesi
HAMİT PUHALOĞLU
Kefenin Cebi Yok…
Mehmet Ali ESMER
ANADOLU’DAKİ TARİHİ YAPILARININ DEPREMDEN KORUNMASI ESASLARI (2)
OLCAY DAL
Cumhuriyet nedir ?
Ertan Çekiç
İNSANLARA NE İSTEDİĞİNİ SORSAYDIM, DAHA HIZLI GİDEN AT ÜRETİRDİM
CELİL ÖZCAN
SAKARYA ZAFERİ’NİN 100. YILI KUTLU OLSUN!
İHSAN KÖSE
İZ BIRAKANLAR
ÖZCAN AYGÜN
EDİRNE GAZİ OSMAN PAŞA ORTAOKULUNUN KAZANDIĞI ULUSAL BAŞARI VE ÇANAKKALE SAVAŞLARININ 106. YIL DÖNÜMÜ
MUSTAFA ERSOY
MUHALEFET ETMEK, BOZGUNCULUK MU? İHANET ETMEK Mİ?
Tülay Çağlarer
ATATÜRK ve ÇOCUK
Teoman ÖZÇUHACI
MESAFELER VE ÖLÇÜLER - ÖLÇÜTLER
EKREM KANTUR
Devlet ihtiyaç sahiplerine destek oluyor!
Yener Yaveroğlu
Allah’ın otu ıspanak neden beş lira?
ÜLKÜ VARLIK
TÜYAP DİYARBAKIR KİTAP FUARI (25/30 EYLÜL 2018) VE CAHIT SITKI TARANCI
Yaver Tetik
Sıcak Sulu Kalorifer Kazanı Yakma Talimatı:(4)
NEDİM ZOBAR
BÜYÜK ve KUTLU ZAFER
Burak Dipevliler
Mehmet Ali ESMER
ŞAHVER HÖBEK